Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 40 maddelik yasa teklifi 26.05.2022 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunuldu. Bu yeni tasarısı halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma suç olarak tanımlıyor, sosyal medya ve haberleşme uygulamalarına kısıtlamalar getiriyor.
Yasa teklifi ilk maddeleri ile diğer süreli yayınlar gibi internet haber sitelerini ve basın kartı ile ilgili düzenlemeleri Basın Kanunu kapsamına alıyor. Bununla birlikte haber sitelerinde çalışanlar basın kartından yararlanabilecek ve Basın İlan Kurumu’ndan resmi ilan alabilecek.
İnternet haber siteleri faaliyet gösterdiği işyeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, elektronik tebligat adresi, iletişim bilgileri ile yer sağlayıcısının adı gibi zorunlu bilgileri kendilerine ait internet ortamında kullanıcıların ana sayfadan doğrudan ulaşabileceği şekilde ve iletişim başlığı altında bulundurmakla yükümlü olacak. Ayrıca sitelerinde bir içeriğin internette ilk kez sunulmaya başlandığı tarihin her erişildiğinde değişmeyecek şekilde içeriğin üzerinde belirtilmesi zorunlu hale getirilecek.
İnternet haber siteleri süreli yayın kapsamına eklenmesiyle birlikte faaliyet alanlarına ilişkin beyanname vermek zorunda olacak ve yargının iş yükünü azaltmak amacıyla beyannameler Cumhuriyet Başsavcılıkları yerine Basın İlan Kurum’una verilecek. Beyanname yükümlülüğünü yerine getirmeyen veya gerçeğe aykırı bilgileri iki hafta içerisinde düzeltmeyen haber sitesi süreli yayın hakkını kazanamayacak.
İnternet haber siteleri teslim ve muhafaza yükümlülüğü kapsamında yayınladıkları içerikleri doğruluğu ve bütünlüğü sağlanmış şekilde Cumhuriyet Başsavcılığına teslim etmek üzere iki yıl süreyle korumak zorunda olacak.
İnternet haber siteleri zarar gören kişinin düzeltme ve cevap yazısını en geç bir gün içinde, aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlamak zorunda olacak. İçeriğin yayından çıkarılması ile erişimin engellenmesi durumlarında düzeltme ve cevap yazısı bir hafta süre ile yayınlanacak.
Basın kartı başvurusu yapabilecekler aşağıda belirtilmiştir;
- Türkiye’de faaliyet gösteren medya kuruluşlarının Türk vatandaşı medya mensupları,
- Süreli yayınların sahiplerine veya tüzel kişi temsilcileri ile radyo ve televizyonlarının yönetim kurulu başkanları,
- Medya kuruluşları adına hareket eden ve görev alanı Türkiye’yi kapsayan yabancı medya mensupları ile görev alanı Türkiye’yi kapsamamakla beraber geçici bir süreyle Türkiye’ye haber amaçlı gelen yabancı medya mensupları,
- Yurt dışında yayın yapan medya kuruluşlarının, Türk vatandaşı sahipleri ve çalışanları,
- Yurt dışında serbest gazetecilik yapan Türk vatandaşı medya mensupları,
- Medya alanında hizmet veren kamu kurum ve kuruluşlarında ve kamu kurum ve kuruluşların yürüttükleri enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu personeli,
- Medya alanında faaliyet göstermeleri şartıyla, sendikalar ile kamu yararına faaliyette bulunduğu Cumhurbaşkanı kararıyla tespit edilen dernek ve vakıfların yöneticileri.
Basın kartı başvuruları Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’na yapılacak.
Kasten işlenen bir suçtan dolayı beş yıl veya daha fazla süreyle hapis cezası ya da şantaj, hırsızlık, güveni kötüye kullanma, yalan tanıklık, iftira, rüşvet, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma ve diğer yüz kızartıcı suçlar ile kamu barışına karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçlarından hüküm giyenlere basın kartı verilmeyecek. Ayrıca basın kartı sahiplerinin basın ahlak esaslarına aykırı faaliyet ve davranışlarda bulunması halinde basın kartlarının Komisyon kararıyla iptal edileceği öngörülüyor.
Yasa teklifinin 29.maddesinin getirdiği düzenleme ile Türk Ceza Yasası’na halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma suçu eklenerek halk arasında endişe, korku veya panik yaratma, ülkenin iç ve dış güvenliğini kamu düzenini ve kamu barışını bozmaya” yönelik yayın yapanların bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılması öngörülüyor. Buna ek olarak failin gerçek kimliğini gizlemesi veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi durumunda ceza yarı oranda arttırılacak.
Yasa teklifi ile sosyal ağ sağlayıcılarına getirilen yükümlülüklerin kapsamı genişletiliyor:
- Sosyal ağ sağlayıcılarının Türkiye temsilcisinin Türkiye’de yerleşik ve Türk vatandaşı olması gerekiyor.
- Sosyal ağ sağlayıcılarının Kuruma sundukları raporlar, başlık etiketleri, öne çıkarılan veya erişimi azaltılan içeriklere ilişkin algoritmalarına, reklam politikalarına ve şeffaflık politikalarına ilişkin bilgileri de içerecek.
- Sosyal ağ sağlayıcı, kullanıcılara önerdiği içeriklere ilişkin tercihleri güncelleme ve kişisel verilerinin kullanılmasını sınırlandırma seçeneği sunma konusunda gerekli tedbirleri alacak ve bu tedbirlere raporunda yer verecek.
- Sosyal ağ sağlayıcı, kullanıcılara öneriler sunarken hangi parametreleri kullandığına internet sitesinde açık, anlaşılır ve kolaylıkla ulaşılabilir şekilde yer vermekle yükümlü olacak.
- Sosyal ağ sağlayıcı, reklamlara ilişkin içerik, reklam veren, reklam süresi, hedef kitlesi, ulaşılan kişi veya grup sayısı gibi bilgilerin yer aldığı bir reklam kütüphanesi oluşturarak bunu internet sitesi üzerinden yayınlayacak ve bu hususa raporunda yer verecek.
- Sosyal ağ sağlayıcıları, çocuklara özgü ayrıştırılmış hizmet sunma konusunda gerekli önlemleri almakla yükümlü olacak ve çocukların yasa dışı ve zararlı içeriklere ulaşmaması için gerekli tedbirleri alacak.
Kanun tasarısına buradan ulaşabilirsiniz.